Ondanks dat het ambachtelijke karakter van onze bedrijfstak steeds minder wordt, is het
misschien voor u toch interessant om te weten hoe alles begon in 1922 en zich ontwikkelde
in het nieuwe millennium.
Ons bedrijf is een oud familiebedrijf dat officieel opgericht werd als riethandel in 1922.
De generatie daarvoor was ook al actief op rietgebied, maar dan als rietdekker. Vanaf ca. 1810
was Gerrit Prosman rietdekker te Alkemade, gevolgd door zijn zoon Klaas Prosman welke rietdekker
was te Hekendorp. Zijn zoon Ernst Prosman was de laatste rietdekker in de familie en werkte al
vanuit Gouderak, waar wij nog steeds gevestigd zijn, maar dan als 100% riethandel.
Ons bedrijf
bestaat al 3 generaties als riethandelaar en wordt op dit moment geleid door de 2e en 3e
generatie Prosmannen!
Vanaf 1922 tot en met 1960 verkochten wij uitsluitend Nederlands riet. Dit kwam vooral
doordat er toen nog voldoende rietgebieden in Nederland te vinden waren, die commercieel
bewerkt mochten worden. Gezien onze geografische ligging hadden wij vooral riet uit de
Biesbosch en de Zuid-Hollandse eilanden. Toen werd er nog veel riet in eigen beheer met
eigen personeel gesneden (zie foto). Met name tijdens de rietoogst in de wintermaanden hadden wij
dan ongeveer 80 man personeel in dienst.
Op de foto hiernaast wordt riet met blad gesneden. Dit riet is, vanwege het blad, niet
geschikt voor dakbedekking. Zulk riet werd vroeger gebruikt in de bloembollenteelt. De
bloembollen werden afgedekt met een laagje riet, dit als bescherming tegen de kou. Het
gebruik van zogenaamd "bladriet" is reeds jaren niet meer gebruikelijk in de bollenteelt.
Vroeger werden er in de tuinbouw veel dikke rietmatten gebruikt. De matten werden uitgerold
over de kassen bij fel zonlicht, dit ter bescherming van het gewas. Ook deze functie heeft
het riet in de loop der jaren verloren.
Begin jaren '60 begon men met het droogmaken van de Flevopolder. Dit gebeurde door met vliegtuigen riet in te zaaien in de polders. Omdat riet tijdens het groeiproces veel water nodig
heeft, werd steeds meer water aan de polders onttrokken. Zodra stukken land droog genoeg
waren, werden deze omgeploegd en als akkerland gebruikt. Het riet in de Flevopolder werd
door ons gemaaid samen met enkele collega's. Het riet hier vandaan werd meestal geëxporteerd
naar Duitsland. Dit kwam omdat veel Nederlandse rietdekkers dit riet van een beduidend mindere kwaliteit
achtten. Door de rijke bodem en het vele water groeit het riet te snel in het voorjaar. Daardoor
wordt de riethalm zacht en lang; dit betekent veelal een kortere levensduur voor het rieten
dak. Aangezien er een tekort aan riet heerste in Duitsland en men daar grotere daken heeft,
kon men het lange Flevopolderriet goed gebruiken (zie foto).
Deze foto werd op 31 augustus 1962 afgedrukt in een Duitse krant (Schleswig-Holstein) met het volgende onderschrift:
'Die heimischen Reth-Anbauflächen sind als Folge der umfassenden Entwässerungsmassnahmen
stark zurückgegangen. Die Nachfrage wird deshalb zum Teil auch mit Einfuhren gedeckt. Auf
Tiefladern - wie unser Bild zeigt - kommen die Lieferungen aus Holland.'
Nederlands: 'De lokale rietgebieden zijn ten gevolge van omvangrijke droogleggingsmaatregelen
wezenlijk kleiner geworden. De vraag wordt daarom gedeeltelijk met import gedekt. Op opleggers -
zoals onze foto laat zien - komen de leveringen uit Nederland.'
Gezien de toenemende vraag naar goed dekriet voor de Nederlandse en Duitse markt, begonnen
wij ons begin zestiger jaren op het buitenland te richten. Doordat de overheid in volle gang
was met de Deltawerken, zouden op termijn onze rietgebieden in de Biesbosch en op de Zuid-Hollandse
eilanden in gevaar komen. Riethandel Prosman was dan ook de eerste die riet ging importeren
uit Oostenrijk. Enkele jaren later kwam ook het eerste riet van de andere kant van de Neusiedler
See, te weten Hongarije. In beide landen hebben wij de aanzet gegeven tot, vooral in Hongarije,
een bloeiende export van riet naar West-Europa.
Tussen de jaren 60 en 70 zouden ook andere Oost-Europese landen, zoals Roemenië en Polen, een
grote hoeveelheid gaan leveren voor onze klanten in Nederland, België, Duitsland, Engeland,
Frankrijk en Denemarken.
De foto hiernaast is gemaakt in Oostenrijk in het eerste jaar dat wij daar actief werden. Dit
deden wij in samenwerking met het vorstenhuis Esterhazy, de eigenaar van de meeste gebieden aan
het meer van het Burgenland.
Vanaf begin jaren zeventig zal ook onze branch langzaam moderner worden. Wij zullen steeds
minder riet zelf gaan snijden vanwege de stijgende loonkosten in Nederland. Dankzij de Deltawerken
waren onze gebieden in Zuid-Holland al vanzelf verdwenen. Tevens besloten wij zelf om ook ons
bedrijf in Kampen (Overijssel) op te heffen. Wij gingen ons steeds meer specialiseren in buitenlands
riet. Daarnaast bleven wij Nederlands riet kopen van lokale riettelers. Ook de toenemende
milieubeperkingen liggen er ten grondslag aan dat er steeds minder riet in Nederland gesneden
mag worden.
Deze foto laat zien dat er bij ons in Gouderak reeds in 1963 riet gebundeld werd in rollen en
dat deze rollen geladen werden met een kraan. Toch zou het nog tot 1978 duren voordat onze
vrachtauto's als eerste in Europa uitgerust werden met een eigen kraan achterop de auto. Veel
collega-handelaren hebben ons in deze uitvinding gevolgd.
Tot begin tachtigerjaren leverden wij al onze Duitse klanten het riet per wagon direkt uit
een van de Oostbloklanden of met onze eigen vrachtauto's vanuit Gouda. Sinds begin jaren tachtig
hebben wij ook een filiaal in Lüneburg (40 km ten zuiden van Hamburg). Vanuit Lüneburg bedienen
wij onze Duitse klanten en een aantal klanten in Zuid-Denemarken. Dit gebeurt geheel met
eigen Duitse vrachtauto's en Duits personeel. Onze Duitse klanten krijgen wel bezoek van een Nederlandse
vertegenwoordiger en de bestellingen lopen uitsluitend via Nederland.
In Gouderak (2 km. vanaf Gouda) hebben wij begin 1997 een nieuwe opslagloods
gebouwd met een capaciteit van meer dan 100.000 bossen riet (genoeg voor ca. 12.000 m2 rieten dak, zie foto).
Het buitenlandse riet wordt bijna niet meer per spoor aangevoerd naar Gouda. Veruit het meeste
riet wordt aangeleverd per vrachtauto. Alleen het riet uit Turkije wordt per zeecontainer verscheept
naar Rotterdam in 40' containers. Het laden en lossen van het riet gebeurt meestal met een heftruck.
Doordat wij grote opslagcapaciteit (totaal 300.000 bos = ruim 30.000 m2 rieten dak) hebben in Gouda (NL), Lüneburg (D) en op verschillende plaatsen
in Hongarije, Oostenrijk, Roemenië en Turkije, kunnen wij altijd zorgen voor 1e kwaliteit droog en goed riet. Ons bedrijf is
veruit de grootste Nederlandse riethandel en hoort tevens bij de top 3 van Europa. Door een breder
aanbod dan alleen dakriet te bieden en te investeren in de toekomst hopen wij ons leidinggevende
positie te behouden en te vergroten.
In 2001 hebben wij nogmaals sterk geinvesteerd in onze toekomst: in Embsen/Duitsland (bij Lüneburg)
hebben wij een nieuwe opslagloods voor riet laten bouwen met een capaciteit van ca. 70.000 bossen.
In datzelfde jaar hebben wij tevens in Gouderak 2 kleine loodsen afgebroken en daarvoor in de
plaats 1 grote opslagloods met een nieuw kantoor gebouwd. Op deze manier hebben wij onze opslagcapaciteit nog verder vergroot tot meer dan 450.000 bossen riet (ca. 45.000 M2 rieten dak). Verder is er een apart gedeelte
als opslag/showroom voor de Prosman Dakramen ingericht om ook onze partikulieren klanten en architecten
beter van dienst te kunnen zijn.
2004: wederom wordt onze opslagcapaciteit in Gouderak en Embsen verder uitgebreid. Door op beide lokaties
heftrucks in gebruik te nemen die de rollen riet hoger weg kunnen leggen, kan de hoeveelheid opgeslagen
riet met 15% verhoogd worden.
2005/2006: omdat de vraag naar rieten daken in West-Europa onverminderd groot blijft en daardoor leveringsproblemen
en kwaliteitsproblemen onstonden, zijn wij eind 2005 naar China afgereisd om daar een rietoogst te organiseren en als eerste bossen riet voor
daken te produceren. Uit China komt veel en mooi riet van een zeer constante kwaliteit en altijd blank van
kleur, hetgeen een schitterend resultaat geeft op het dak. Inmiddels beschikken wij over 3 grote en 2 kleine opslagloodsen
in China wat onze opslagcapaciteit bijna verdubbeld heeft.
In 2009 hebben wij onze opslagcapaciteit in Duitsland (Melbeck bij Lüneburg) nogmaals verhoogd met 30%.
Wordt vervolgd................
Met dank
aan de heer H. Boeve voor het recherchewerk naar de genealogie van de familie Prosman.
Ons bedrijf te Middelblok 146, Gouderak vanuit de lucht (september 2007)